Bust tar-Reġina Sobekneferu,
bejn 1789 u 1786 Q.K, ġebla tar-ramel, 48 cm, Mużew tal-Louvre, Pariġi. Ritratt © Il-Mużew tal-Louvre, Dist. RMN-Grand Palais/Georges Poncet
Cleopatra ma kinitx l-unika mara li saltnet fuq l-Eġittu! L-ewwel faragħun mara kienet Neferusobek.
L-istatwa tagħha ġarrbet it-tmermir taż-żmien, iżda hemm ħjiel dwar kif il-faragħun għażelet li tiġi rrappreżentata. Hija liebsa:
Billi adottat l-insinji li qabel kienu riservati għall-irġiel, Neferusobek riedet turi li hija kienet ugwali għalihom.
L-ewwel faragħun femminili, Neferusobek, kienet tikkumbina ħwejjeġ u insinji tal-irġiel u tan-nisa biex tagħti leġittimità lill-poter tagħha.
Meta niġu għall-apparenzi, in-normi (ir-regoli tas-soċjetà) jevolvu skont il-perjodi u l-kulturi.
Stili li dahri kienu kkunsidrati “maskili” jew “femminili” jistgħu jinqalbu u jevolvu fuq perjodi ta’ żmien u minn kultura għal kultura.
Agħti ħarsa lejn dawn ix-xbihat! Ser tinnota li kemm ir-raġel kif ukoll il-mara għandhom l-irtokk u s-suf ta’ għajnejhom huwa rranġat. L-istatwa maskili għandu xagħru twil.
Tabilħaqq, il-kura personali u l-irtokk mhumiex biss għan-nisa.
Fid-dinja Għarbija, l-irġiel fis-seklu 16 kienu jużaw gomma veġetali biex ineħħu s-suf. Filwaqt li fil-Punent, is-suf kien sinjal ta’ saħħa u virilità, għalhekk it-tneħħija tas-suf kienet riservata għan-nisa!
Hawn tista’ tiskopri xi oġġetti għall-kura personali mir-reġjun tal-Mediterran, li jistgħu jintużaw kemm min-nisa kif ukoll mill-irġiel.
In-normi tal-ġeneru jvarjaw minn kultura għal oħra u jevolvu maż-żmien. Il-kura personali u l-irtokk qatt ma kienu esklussivi għan-nisa.
Fil-mitoloġija Griega, pereżempju, il-poplu Amazon iġorru l-armi u jiġġieldu! Iżda dawn il-ġellieda nisa kienu disprezzati għall-kwalitajiet ġellieda tagħhom. F’xogħlijiet ta’ awturi antiki, dawn jissimbolizzaw il-kaos. Il-mewt tagħhom, għalhekk, iġġib lura l-ordni u l-armonija…
Għad fadal triq twila qabel ma n-nisa jkunu ħielsa minn sterjotipi storiċi, iżda bħal fil-każ tal-poplu Amazon, dawn saru erojini taċ-ċinema!
Wonder Woman (klipp), 2017, dirett minn Patty Jenkins
Il-karatteristiċi meqjusa bħala “maskili” jew “femminili” ġew mibnija mis-soċjetà. Minkejja l-isterjotipi tal-ġeneru, in-nisa dejjem urew saħħa u kuraġġ matul l-istorja.
Il-“verġnijiet puri” jiksbu isimhom mill-alla mara Vesta, protettur tad-dar. Għar-Rumani, kien fid-dar li kien jitkebbes nar partikolarment importanti – wieħed għat-tħejjija tal-ikel.
Flimkien, dawn is-saċerdotessi ddedikaw ħajjithom biex jaduraw din l-alla mara sabiex tipproteġi l-belt ta’ Ruma. U kif għamlu dan?
Huma kisbu ċerti privileġġi talli wettqu dmirijiethom fl-interess pubbliku. B’mod partikolari, huma kienu awtonomi – kienu ħielsa minn kwalunkwe tutela paterna jew konjugali, għad-differenza ta’ nisa Rumani oħrajn!
F’Ruma tal-qedem, il-verġnijiet puri kienu saċerdotessi ta’ Vesta, alla mara tal-familja u tad-dar.
Għalkemm hija pprojbita għall-verġnijiet puri, l-imħabba tagħti lil ħafna divinitajiet l-iskop tagħhom! Iżda ma tfissirx l-istess ħaġa għalihom ilkoll…
Skopri dan l-eżempju ta’ żewġ miti dwar Ishtar u Isis!
Ishtar: l-alla tal-imħabba sesswali, hija kellha diversi kisbiet fl-imħabba. Meta ppruvat tisseduċi lil Gilgamesh, huwa rreżista l-faxxinu tagħha. Dan ir-rifjut irrabbjaha ħafna. B’hekk, tibgħat barri inkurlat kontrih, u l-vendetta tagħha mbagħad taqa’ fuq eluf ta’ innoċenti.
Isis: l-alla mara tal-imħabba bejn il-miżżewġin. Żewġha Osris inqatel u tqatta’ f’biċċiet minn ħuh stess, li xerred il-biċċiet madwar id-dinja. Isis imbagħad telqet biex issibhom u rnexxielha terġa’ tpoġġi l-biċċiet tal-ġisem tar-raġel tagħha lura flimkien. Imbagħad ġie mrembel fi tgeżwira, bħal mummja. Kemm hi mara devota lejn żewġha! Isis hawn tidher hekk kif qed tipproteġi lil Osris, li huwa mrembel fi tgeżwira.
Id-divinitajiet assoċjati mal-imħabba jistgħu jirrappreżentaw l-imħabba sesswali, bħal Ishtar, jew l-imħabba bejn il-miżżewġin, bħal Isis.
Din id-divinità tant hija importanti li tista’ tinstab madwar il-baċir tal-Mediterran kollu!
Wieħed jista’ jagħrafha fuq dan l-altar minn Ruma tal-qedem bl-istrument mużikali f’idejha. Huwa sistru, użat fl-Eġittu matul iċ-ċerimonji f’ġieħha.
Fil-qedem, Isis, l-alla Eġizzjana tal-fertilità, kienet meqjuma anke ’l bogħod, saħansitra f’Ruma.
Isis (reġgħet hi!) għandha kappell ieħor li hi mhux l-unika waħda li tilbsu – dak tal-figura materna.
Storikament, in-nisa ta’ spiss kienu assoċjati mar-rappreżentazzjoni ta’ figura materna. Din ix-xorta ta’ immaġni tal-omm u tal-wild tittraxxendi l-eri, ir-reġjuni ġeografiċi u r-reliġjonijiet.
Ejja nagħtu ħarsa lejn xi eżempji!
Ir-rappreżentazzjonijiet ta’ figura materna qed tieħu ħsieb il-wild tagħha sebqu l-konfini ġeografiċi u mill-eri.
Inti żgur li smajt b’Demeter, Hera, jew saħansitra Afrodite… Huma membri tal-familja kbira ta’ allat jew divinitajiet Griegi li, fil-miti antiki, għandhom poter aqwa minn dak tal-bnedmin.
The faithful aren’t entirely selfless in dedicating prayers and offerings to them, as they seek the favour of the deities. Each god or goddess offers their protection in an aspect of life.
So, what supernatural powers do the female goddesses have?
Fid-dinja antika tal-Mediterran, dawn kienu ta’ spiss assoċjati mal-oqsma li ġejjin:
L-influwenza ta’ dawn il-figuri antiki tmur lil hinn miż-żmien – saħansitra jidhru f’cartoon popolari ħafna!
Fil-miti antiki, id-divinitajiet huma entitajiet li għandhom poter aqwa minn tal-bnedmin.
"*" indicates required fields