Edhe kur dilni nga shtëpia, sërish mund të fshiheni… pas veshjeve tuaja! Normat e veshjes mund të ndikohen nga pritshmëritë e shoqërisë, veçanërisht ato që prekin gratë. Për shembull, shumë kultura në histori kanë advokuar për mbulimin e pjesëve të caktuara të trupit.

Kjo mund të përfshijë mbulimin e kokës. Ka arsye dhe kuptime të ndryshme që lidhen me këtë praktikë. Në përgjithësi, velloja shihet si një simbol i modestisë, rezervimit dhe privatësisë.

• (1) Ky është rasti, për shembull, në Greqi, nga kohët e lashta deri në ditët e sotme, duke ndryshuar në të gjithë rajonet ;

• (2) në Itali, veçanërisht gjatë periudhës së Rilindjes ;

• (3) Gjithashtu edhe në Egjipt.

Në shumë kultura, rekomandohet edhe që të mbulohen këmbët. Në Francën e shekullit të 18-të, për shembull, t’i tregoje dikujt kyçin e këmbës shihej me sy të keq.
Piktura si ato të Boucher-it që shfaqin kyçet e këmbëve të një gruaje të re konsideroheshin… erotike!

Sigurisht, normat e veshjes për gratë reflektojnë epoka dhe kontekste specifike. Ato evoluojnë dhe ndryshojnë në varësi të kulturave, periudhave kohore dhe individëve.

“Haremet” ose “sarajet” janë një shembull tjetër i ndarjes së hapësirës me bazë gjinore. Një harem mbi të gjitha ishte një hapësirë private e përbashkët jetese për gratë, konkubinat, dhe gratë e skllavëruara.

Natyra dhe niveli i kufizimeve në hareme ndryshonte shumë në varësi të kulturës specifike dhe kontekstit historik. Ato janë gjendur në shumë kultura të ndryshme me besime të ndryshme fetare në të gjithë Mesdheun.

Në haremin më të famshëm, në atë të Sulltanit të Perandorisë Osmane, gratë kishin një rol të privilegjuar. Disa prej tyre madje kanë drejtuar edhe qeverinë.

Shfaqjet televizive të “Shekulli madhështor” paraqesin sulltaneshën Kösem, e cila pasi arriti si një grua e skllavëruar në harem, sundoi Perandorinë Osmane në emër të bijve të saj në shekullin e 17-të.

Haremet tradicionale janë pakësuar vazhdimisht që prej shekullit të 19-të dhe në shumicën e shteteve janë të jashtëligjshme.

Haremet ndonjëherë ishin të mbyllura nga mashrabitë.

Përveç kontrollit të ditës dhe rregullimit të rrymës së ajrit, ndër funksione të tjera, këto grila të punuara me imtësi i lejonin gratë edhe të shihnin jashtë pa u dukur.

This idea that women should stay at home while men are meant for public spaces often appears in the writings of ancient Greek authors. Menander even wrote that “an honest woman should stay at home; the street is for nothing women (prostitutes)”.

Fortunately, in ancient Greece, women were free to move about, even though Menander may have wished otherwise. But they had limited rights in comparison to men when it came to participating in public gatherings and political assemblies.

Indeed, women across different cultures and time periods have frequently faced limitations in accessing public spaces.

For instance, in ancient Rome, women could attend games at the Forum, but they generally had to sit at the back of the amphitheatre, with the children or enslaved people.

Kur bëhet fjalë për paraqitjet, normat (rregullat e shoqërisë) evoluojnë sipas periudhave dhe kulturave.

Stilet që dikur konsideroheshin “mashkullore” ose “femërore” mund të përmbysen dhe evoluojnë gjatë periudhave kohore dhe nga kultura në kulturë.

Hidhini një sy këtyre imazheve! Do të vini re se burrat dhe gratë janë të gjithë të grimuar dhe kanë vetulla të rregulluara. Statuja mashkullore ka flokë të gjatë.

Pikërisht kështu, kujdesi dhe grimi nuk janë vetëm për gratë.

Në botën arabe, burrat gjatë shekullit të 16-të përdorni dyllë vegjetal për të hequr qimet. Ndërkohë që në Perëndim, qimet ishin një shenjë force dhe burrërie, kështu që heqja e qimeve ishte e rezervuar për gratë!

Zbuloni këtu disa orendi të tualeteve nga rajoni i Mesdheut, të cilat mund të përdoren si nga gratë, ashtu edhe nga burrat.

Në mitologjinë greke, për shembull, Amazonat mbajnë armë dhe luftojnë! Por këto gra luftëtare shiheshin me sy të keq për cilësitë e tyre luftarake. Në veprat e autorëve të lashtë, ato simbolizojnë kaosin. Vdekja e tyre, pra, rikthen rendin dhe harmoninë…

Ka ende shumë rrugë për t’u bërë që gratë të lirohen nga stereotipet historike, por sa u përket Amazonave, ato janë bërë heroina të ekranit të madh!

Wonder Woman (clip), 2017, directed by Patty Jenkins

Kleopatra nuk ishte e vetmja grua që sundoi Egjiptin! Faraoni i parë femër ishte Neferusbeku.

Statuja e saj ka pësuar rrënimet e kohës, por ka shenja që tregojnë për mënyrën se si faraoni vendosi të paraqitej. Ajo mban veshur:

• (1) Rripat e një fustani femëror

• (2) Një veshje të poshtme mashkullore

• (3) Një tokëz rripi me emrin që ajo zgjodhi për veten, “Neferusobek.” Kjo vjen nga zoti i fuqishëm dhe i egër krokodil, Sobek.

• (4) Një nemes, një veshje koke e mbajtur nga faraonët.

Duke përdorur shenja që më parë rezervoheshin për meshkujt, Neferusobeku synonte të tregonte se ishte e barabartë me ta.

• (1) Në Sumer (Iraku i sotëm), princesha e Lagashit, e cila jetoi 4000 vjet më parë, na la portretin e saj.

• (2) INë Egjipt, princesha Karomama, nga shekulli i 9 p.e.s., ishte një priftëreshë e lartë. Prandaj ajo konsiderohej si mbretëreshë dhe kishte pallatin e vet!

• (3) Në Bizant (Stambolli i sotëm), Ariana ishte një perandoreshë e shekullit të 5-të. Të gjithë i dëgjonin opinionet e saj!

• (4) Në Francë, mbretëresha Marie de’ Medici qeveriste në vend të djalit të saj, i cili ishte ende shumë i ri, në shekullin e 17-të.

Të gjitha këto gra të pushtetshme kanë frymëzuar vepra të shumta arti, duke përfshirë muzikën dhe filmat!

Këtu është një nga shembujt tanë të preferuar: Kleopatra!