Demeter, Hera ve Afrodit isimlerini mutlaka duymuşsunuzdur. Bu isimler Yunan tanrı ve tanrıçalarından oluşan büyük ailenin üyeleridir. Antik mitlere göre bu ailenin üyeleri insanüstü güçlere sahipti.
Bu tanrılara inananlar tanrılara dua edip adak adarken bunları sadece karşılıksız bir bağlılıkla yapmıyor, aynı zamanda tanrıların lütfunu kazanmayı da amaçlıyordu. Her tanrı veya tanrıça, insanlara birbirinden farklı alanlarda koruyuculuk ediyordu.
Peki, tanrıçaların sahip olduğu doğaüstü güçler nelerdir?
Antik Akdeniz dünyasında tanrıçalar genellikle şu alanlarla ilişkilendirilmiştir:
Bu antik figürlerin etkisi çağları aşıyor. Çok sevilen bir çizgi filmde bile boy gösterdiler.
Antik mitlerde tanrılar insanüstü güçlere sahip varlıklardır.
“Vesta bakireleri“, adlarını evlerin koruyucusu tanrıça Vesta’dan alır. Romalılar, evin içinde yemek pişirmek için yakılan ateşe büyük önem verirdi.
Bu rahibeler Roma şehrini korumak için yaşamlarını bu tanrıçaya adamışlardır. Peki, ne gibi görevleri vardı?
Topluma hizmetlerinin karşılığında belirli ayrıcalıklar elde ediyorlardı. Bunlardan en önemlisi özgür olmalarıydı. Romalı diğer kadınların aksine ne babalarının ne de eşlerinin vesayeti altındaydılar.
Antik Roma’da Vesta bakireleri, ocak ve ev tanrıçası Vesta’nın rahibeleriydi.
Vesta bakirelerine yasaklanmış olsa da aşk pek çok tanrıçanın varoluş sebebiydi. Ancak bu kelime her tanrıçada farklı anlamlar bulmuştur.
İştar ve İsis hakkındaki iki miti ele aldığımız bu örneği inceleyelim.
Cinsellik tanrıçası İştar birçok figürle gönül ilişkisi kurmuştur. Gılgamış’ı baştan çıkarmaya çalıştığında Gılgamış onun cazibesine karşı koyabilmişti. Reddedilen İştar’ın gözünü öfke bürüdü. Öfkeli bir boğayı Gılgamış’ın üzerine saldı ve intikam için binlerce masumun canını yaktı.
Isis evlilik bağının tanrıçasıdır. Kocası Osiris kendi erkek kardeşi tarafından öldürülmüş ve parçalara ayrılmıştır. Her bir parçası dünyanın farklı yerlerine dağıtılmıştır. Her bir parçayı bulmak zorunda kalan İsis, sonunda kocasının bedenini tekrar bir araya getirebilmiştir. Bu parçalar, tıpkı mumyalar gibi bir örtüyle sarılarak birleştirilmiştir. İşte sadık bir eş! İsis bu eserde örtüye sarılmış Osiris’i korurken betimlenmiştir.
Aşkla ilişkilendirilen tanrıçalar İştar gibi cinselliği veya İsis gibi evlilik bağını temsil edebilir.
Antik Mısır tanrısı İsis, diğer pek çok özelliğinin yanı sıra bereket tanrıçasıydı.
Hamile kadınları düşük yapma ve doğumda ölüm risklerinden korumak için ona adanmış muskalar takılırdı. Yakın zamana kadar kadınların hayatındaki en tehlikeli dönemlerden olan hamilelik sırasında tanrılardan yardım beklenirdi.
Bu tanrıça o kadar önemlidir ki tüm Akdeniz havzasında izlerine rastlanır.
Antik Roma’daki bu sunakta elindeki müzik aletinden onu tanıyabiliriz. Bu müzik aleti, Mısır’da tanrıçanın onuruna düzenlenen törenlerde kullanılan sistrumdur.
Mısır’ın bereket tanrıçası, antik çağlarda Roma kadar uzak diyarlarda bile saygı görüyordu.
Yine İsis ile karşılaşıyoruz. Kendisi bu kez anne rolünde. Üstelik bu rol yalnızca ona ait değil.
Tarih boyunca kadınlar çoğunlukla anne figürüyle özdeşleştirilmiştir. Bu anne ve çocuk simgesi her çağda, bölgede ve inançta karşımıza çıkıyor.
Birlikte bazı örneklere bakalım.
Çocuğuyla ilgilenen anne figürü tasvirleri, farklı dönemleri ve coğrafyaları aşarak evrenselleşmiştir.
Bu erdem timsali mitolojik karakterlerin aksine Medea yaşamın çok daha karanlık yönlerini yansıtır. Sadakatsiz kocasından intikam almak için kurnazca bir yol izleyen bu kadın kendi çocuklarını öldürecek kadar ileri gitmiştir.
Yunan tragedya yazarı Euripides, “Medea” adlı eserinde bu mite yer vermiştir. Zamanın ve mekanın sınırlarını aşan örneklerden biri olan bu öykü Mısır papirüslerinde bile karşımıza çıkar.
Edebiyat ve sanatta birçok kez kendine yer bulan Medea karakteri her eserde farklı bir yönüyle ele alınmıştır: Bazen acımasız bir katildir, bazen incinmiş bir eştir, bazense bilge bir kadın ve büyücüdür.
Kadınların genellikle anne ve eş kimliğiyle tasvir edildiğini görüyoruz. Şimdi farklı tasvirleri ve klişeleri keşfedelim.
Mitolojideki Medea karakteri, kendi çocuklarını öldürecek kadar ileri giden kurnaz bir kadındır.
"*" indicates required fields